انقلاب روسیه یک انقلاب ایدئولوژیک بود که نیمی از جهان را در بر گرفت که با چاشنی قحطی و کشتار آغاز شد.انقلاب شوروی خیلی زودتر از پانزده سال دچار انحراف شد. انقلابی كه به كمك تودهی مردم روی كار آمده بود، تبدیل شد به دیكتاتوریِ استالینی كه سالهای متمادی ادامه داشت و بعد به اعقاب استالین به ارث رسید. مردم در آن كشور بزرگ، حتّی كمترین اختیاری برای بخش مهمی از زندگی شخصیِ خودشان نداشتند؛ چه برسد در زمینههای اجتماعی و سیاسی و حكومتی و مملكتی.